Warto zobaczyć

Rezerwaty przyrody

Dolina Mnikowska

Rezerwat o powierzchni 20,89 ha, obejmujący około 2 km odcinek Doliny Sanki. Ochroną objęto krasowy przełom Sanki, liczne eksponowane skały, schroniska i jaskinie. Na terenie rezerwatu występują murawy kserotermiczne i zbiorowiska cieniolubnych mszaków, fragmenty łęgu olszowego, grądu oraz ciepłolubnej buczyny naskalnej. W rezerwacie występuje 17 gatunków chronionych m.in. buławniki, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, naparstnica zwyczajna oraz konwalia majowa. W środkowej części rezerwatu znajduje się polanka, a ponad nią w południowych ścianach w zakolu zwanym Cyrkiem, we wnęce skalnej znajduje się ołtarz z dużym obrazem Matki Boskiej Skalskiej pochodzący z 1863 roku wykonany przez Izydora Jabłońskiego. Dolina Mnikowska jest jednym z najbardziej klasycznych jarów krasowych w Polsce, gdzie występują typowe dla wapiennych utworów jurajskich różnorodne formy rzeźby, co wyróżnia ją nie tylko w skali regionalnej, ale i krajowej.

Zimny Dół

Rezerwat o powierzchni 2,2 ha, który obejmuje fragment prawego zbocza doliny Zimny Dół. Ochronie podlegają formy skalne związane z procesami zboczowymi i krasowymi. Na obszarze rezerwatu występują dorodne okazy kwitnącego bluszczu, płaty łęgu, grądu, muraw kserotermicznych oraz zbiorowisk cieniolubnych mszaków na skałach węglanowych. Przez teren rezerwatu prowadzi szlak turystyczny oraz ścieżka edukacyjna. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych charakterystycznych form skalnych związanych z procesami zboczowymi i krasowymi, a także wyjątkowo dorodnych, kwitnących i owocujących okazów bluszczu (Hedera helix). Na terenie rezerwatu istnieją zbiorowiska roślinne chronione jako priorytetowe dla ochrony środowiska całej Europy (wg Dyrektywy Habitatowej Unii Europejskiej).

Dwory i pałace

Pałac w Piekarach

Pałac w Piekarach został wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku na zamówienie ówczesnego dziedzica majątku - Alfreda Milieskiego.  Nie była to pierwsza budowla tego typu na terenie folwarku piekarskiego, choć z pewnością najwspanialsza pod względem architektonicznym. Wcześniej, gdy właścicielami wsi klucza tynieckiego byli o.o. Benedyktyni, stał tu drewniany dwór. Na polecenie Franciszka Żeleńskiego, który w dobie Sejmu Wielkiego kupił Piekary wraz z okolicznymi wsiami, zastąpiono go nowym budynkiem, tym razem murowanym. Kolejny właściciel, syn Franciszka – Kryspin, znacznie go rozbudował.

Kapliczki i zabytki sakralne

Jeziorzany kaplica

Usytuowana jest w centrum Jeziorzan, na skrzyżowaniu dróg prowadzących do Rącznej i Ściejowic. Została wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku przez Łukasza Pakosa. Własnoręcznie wykonał on ołtarz i rzeźby świętych z drewna lipowego. Wszystkie prace zachowały się w dobrym stanie do końca lat 90. Ubiegłego stulecia, kiedy zostały skradzione.

Obecnie w kaplicy znajduje się ołtarzyk w zielono-srebrnym kolorze z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej z wotami. Pod półkolistym sklepieniem zawieszony jest kryształowy żyrandol.

Kaszów figura Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus

Kapliczka znajduje się przy skrzyżowaniu dróg w kierunku Oświęcimia i Nowej Wsi Szlacheckiej. Fundatorami jej byli Marcin i Katarzyna Urbaniec. Wykonana jest z piaskowca, który pod wpływem warunków atmosferycznych ulega niszczeniu. Aby temu zapobiec całość została ocementowana i pomalowana.

Na postumencie stoi figura Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus na ręku. Na bocznych ścianach postumentu są dwie płaskorzeźby po prawej stronie św. Marcin na koniu, po lewej plaskorzeźba trudna do zidentyfikowania. Na frontowej, ocementowanej ścianie postumentu brak obecnie tablicy inskrypcyjnej. Kilka lat temu wykonano zadaszenie w formie półkolistego daszku wspartego na metalowych prętach. Z pod tej figury wyruszały pielgrzymki do Kalwarii Zebrzydowskiej.